Życiorys
Był pierwszym polskim dodekafonistą, a także pedagogiem, muzykologiem i publicystą. W latach 1910-1914 pobierał lekcje harmonii, kontrapunktu i gry na fortepianie, a w kolejnych latach studiował prawo (przez rok) oraz muzykologię na Uniwersytecie Wiedeńskim, jednocześnie pobierając lekcje harmonii i kompozycji u Hermanna Grädenera. Musiał przerwać studia przez obowiązkową służbę w armii austriackiej i polskiej (1916-20). Ukończył je dopiero w 1923 roku, broniąc pracę doktorską poświęconą kolorystyce orkiestrowej w dziełach symfonicznych Felixa Mendelssohna. Przez wiele lat był zapomniany, dziś jego twórczość powoli powraca na estrady sal koncertowych.
Najważniejsze dzieła Kofflera to:
– 15 wariacyj szeregu 12 tonów na fortepian (1929)
– kantata Miłość (1931)
– Concerto for piano and orchestra op. 13 (1932)
Przemiany stylu muzycznego
Pierwsza faza stylu młodego Kofflera (1917-1925) chrarakteryzuje się łączeniem różnych elementów Zachodniej tradycji muzycznej – impresjonizmu francuskiego, neoromantyzmu, modernizmu postwagnerowskiego z jego folklorystycznymi zainteresowaniami. W kolejnych latach (1926-1927) łączył ze sobą estetykę neoklasycyzmu muzycznego z poliseryjną dwunastotonowością. W latach 1928-1940 tworzył kompozycje nawiązujące do dodekafonii, parodyzmu i sonoryzmu. Ostatnia przemiana jego stylu (1940-1941) charakteryzuje się włączeniem do twórczości socrealistycznych idei i powrotem do folkloryzmu.
Dodekafonia
Koffler zainteresował się kompozytorskimi osiągnięciami Arnolda Schönberga już we wczesnej fazie rozwoju swojego stylu muzycznego. Prawdopodobnie po raz pierwszy zetknął się z dodekafonią podczas swojego drugiego pobytu w Wiedniu w latach 1920-1924. Ponadto, śledził ożywione dyskusje na jej temat zarówno w prasie muzycznej, jak i środowisku kompozytorskim. Znane mu były nie tylko kompozycje przedstawicieli Szkoły Wiedeńskiej, ale także prace teoretycznomuzyczne i kompozycje pionierów dodekafonii, takich jak J. M. Hauer czy F. H. Klein.
Pierwszym dodekafonicznym utworem Kofflera jest Musique de ballet op. 7 – pełna humoru suita taneczna, w której zestawił ze sobą neoklasyczną fakturę i formę z surowością konsekwentnej atonalności opartej na dwunastotonowych szeregach.
Łączenie tradycji i awangardowych nowości stało się cechą charakterystyczną twórczości kompozytora. Innym przykładowym utworem łączącym technikę dodekafoniczną ze stylem neoklasycznym jest Trio Smyczkowe op. 10, którego druga część posiada budowę klasycznej fugi z tematem opartym na dodekafonicznej serii.
Seria z II cz. Tria smyczkowego op. 10 Józefa Kofflera
