Tadeusz Majerski

ur. 29.06.1888 we Lwowie; zm. 16.10.1963 we Lwowie

Jan Przegendza – Impresja na temat serii Tadeusza Majerskiego

Seria z La musique oubliee: Trzy obrazki muzyczne na fortepian nr 2. W mroku

Użycie techniki dodekafonicznej w tym utworze ukazuje nietypowy sposób jej wykorzystania przez kompozytora. Polega on na tworzeniu tzw. kompleksów dwunastotonowych, czyli budowaniu materiału muzycznego w jaki sposób, by wykorzystać kolejne dźwięki skali. Wpisuje się to w technikę dodekafoniczną, choć nadaje jednocześnie swobody względem stosowania ścisłych reguł serialnych. Możliwe są powtórzenia figur, a ułożenie dźwięków względem siebie generuje akordy o tonalnym charakterze. Co za tym idzie, w tym utworze Majerski wplótł kolejne 12 dźwięków w homofoniczną tkankę akordową. Uzyskał dzięki temu centra tonalne budujące zamierzone napięcia emocjonalne i kolorystyczne. Tym samym oddalają one utwór od atonalności będącej jednym z głównych założeń techniki dodekafonicznej.

W przykładzie nutowym zaznaczone są kolejne dźwięki serii ukrytej w partii lewej ręki.

Rozwiąż quiz

Quiz

1 / 5

Posłuchaj najwyższego głosu partii organów do 0:30 sekundy nagrania impresji.

Ile razy pojawia się w nim kompletna seria w raku?

2 / 5

Posłuchaj organowej partii lewej ręki do 0:46 sekundy nagrania impresji (długie dźwięki w czterogłosie bez pauz).

Z czego jest zbudowana? (więcej niż jedna odpowiedź)

3 / 5

Posłuchaj ponownie organowej partii lewej ręki do 0:31 sekundy nagrania impresji (długie dźwięki w pionach akordowych ze zmieniającymi się stopniowo składnikami)

Rozplanowanie wejść kolejnych dźwięków (składników) współbrzmień akordów nie jest przypadkowe, gdyż wynika ono z:

4 / 5

Posłuchaj jeszcze raz impresji.

Jakie techniki wykonawcze / artykulacyjne stosuje puzon w swojej partii? (więcej niż jedna odpowiedź)

5 / 5

Posłuchaj jeszcze raz serii z utworu Tadeusza Majerskiego.

Który z jej dźwięków został powtórzony na nagraniu ?

Your score is

0%

Życiorys

Od 1905 roku studiował w klasie fortepianu Ludomira Różyckiego. Wtedy też zaczął komponować. Interesował się przede wszystkim muzyką mu współczesną, m.in. Mieczysława Karłowicza i Karola Szymanowskiego. Po ukończeniu studiów we Lwowie (1911) doskonalił swój kunszt pianistyczny w Lipsku. Mimo iż był wybitnym pianistą, najważniejszą dziedziną działalności Tadeusza Majerskiego była twórczość kompozytorska. Razem z Józefem Kofflerem należał w latach 30-ych do pierwszych polskich dodekafonistów. Ponadto uczył gry na fortepianie oraz działał jako krytyk muzyczny.

Twórczość

Tadeusz Majerski jako jedyny kompozytor pierwszej połowy dwudziestego wieku zerwał z większością dziewiętnastowiecznych lwowskich tradycji muzycznych. Najbardziej rozpoznawalną cechą jego twórczości jest balansowanie pomiędzy dodekafonią, atonalizmem, a całkowitą tonalnością, przy użyciu bardzo głębokiej emocjonalnie linii melodycznej i wyrafinowanej harmonii. Długo wypracowywał swój własny styl muzyczny, który w głównej mierze opierał na wykorzystywaniu materiału dwunastodźwiękowego. Natomiast w okresie powojennym jego język muzyczny uległ istotnym przemianom, charakteryzując się wyrazistą tonalnością i niemalże całkowitą rezygnacją z atonalności.

Dodekafonia

Majerski zgłębiał idee techniki dwunastotonowej, korespondując z Arnoldem Schönbergiem. Nigdy jednak nie stosował jej zasad rygorystycznie, np. stosował nieseryjne szeregi dwunastotonowe, nie przestrzegał też zasady niepowtarzalności tonów. Dążył do tego, aby jego muzyka nie była tylko eksperymentalna, ale niosła przede wszystkim to, co w sztuce jest najistotniejsze, czyli przekaz emocjonalny. Utwory, w których wykorzystał technikę dodekafoniczną to m.in.: 4 Preludia fortepianowe (1935), Suita na wiolonczelę i fortepian (1936) oraz Etiudy Symfoniczne na wielką orkiestrę (1938).